Wielkość, struktura i dynamika międzynarodowej współpracy gospodarczej zależą w określonym stopniu od okoliczności naturalnych. Nie wynika z tego, by warunki naturalne determinowały charakter międzynarodowego współdziałania. W światowej wymianie ekonomicznej ważną rolę spełniają zarówno kraje wyzbyte poważniejszych zasobów naturalnych ? Japonia, Wielka Brytania, Szwajcaria, Dania, Holandia itd. ? jak i dysponujące nimi. Oddalone od głównych ośrodków światowego życia gospodarczego, jak i im najbliższe. Pozostaje jednak prawidłowością, że bardzo różnego typu warunki naturalne mogą w dużej mierze sprzyjać procesom rozwojowym i związanej z nimi wymianie zagranicznej, o ile zostaną w umiejętny sposób wykorzystane przez gospodarujące podmioty. I odwrotnie ? zbieg okoliczności historycznych powodował często i nadal niejednokrotnie powoduje, że występowanie pozytywnych skądinąd czynników naturalnych w bardzo ograniczonym stopniu przyczynia się do osiągnięcia przez odnośne kraje odpowiedniego standardu ekonomicznego i wysokiej pozycji w międzynarodowych stosunkach. Zjawisko interesujące: nawet w przypadku krajów o wyraźnie zbliżonych parametrach naturalnych obserwuje się zróżnicowane narodowe umiejętności wykorzystania danych przez przyrodę wartości rozwojowych i odpowiedniego włączenia w międzynarodowy podział pracy.