Niewiele nieprawdy będzie w stwierdzeniu, że najważniejszym z naszych zmysłów jest wzrok. Z jego pomocą poznajemy świat, analizujemy kształty, podziwiamy barwy, poznajemy swoich bliskich wśród tłumu nieznajomych, odnajdujemy drogę w nieznanym terenie.
Wzrok pozwala nam czytać, oglądać, pisać, malować, a widząc oswajamy otaczające nas przestrzenie. Ciemność wywołuje niepokój i obawę przed nieznanym. Schorzenia oczu wywołują nierzadko taką właśnie bezustanną ciemność, która zamyka chorych w świecie swojej wyobraźni. Jedną z chorób, jakie w końcowym stadium mogą powodować utratę wzroku jest jaskra.
Objawy jaskry
Początkowe stadium choroby rzadko wywołuje dolegliwości, które byłyby zauważalne dla pacjenta. Wyjątkiem jest ostra i gwałtowna postać jaskry, która może rozwinąć się nagle. Chory widzi wtedy pojawiające się przed oczami tęczowe kręgi, pulsujące świetlne punkty, które może uważać również za omamy wzrokowe. Dolegliwościom tym towarzyszy ból odczuwany w głębi oczodołu, pulsujący lub stały o charakterze ucisku.
Pojawiają się objawy ogólne: mdłości i wymioty niezwiązane z jedzeniem, zlewne poty oraz zwolnienie akcji serca. W przewlekłej postaci jaskry pierwszym objawem są zaburzenia widzenia, które nie występują jednak stale. Pogarsza się ostrość wzroku, kształty widzianych przedmiotów stają się przymglone lub zamazane, a w polu widzenia pojawiają się świecące kształty, różnobarwne punkty, które pulsują i przemieszczają się. Bywa, ze chory odczuwa bóle oka lub bóle głowy, które nie do końca utożsamia z zaburzeniami widzenia.
Przyczyny powstania jaskry
Bezpośrednią przyczyną choroby jest wzrost ciśnienia płynu znajdującego się w gałce ocznej, zwanego cieczą wodnistą. Płyn ten fizjologicznie swobodnie opuszcza gałkę w miejscu zwanym kątem przesączania. Blokada tej drogi na skutek różnych czynników, wywołuje zwyżki ciśnienia, a utrzymujący się ucisk płynu na biegnący w tej okolicy nerw wzrokowy jest przyczyną jego postępującego zaniku. Czynniki ryzyka jaskry to przede wszystkim obciążenie genetyczne, duża krótkowzroczność (powyżej – 4 dioptrii), niskie ciśnienie krwi, zwłaszcza połączone z objawami naczyniowymi: chłodnymi stopami i dłońmi, migrenami wysoki poziom cholesterolu i lipidów, cukrzyca, przewlekły stres. Żadna z tych przyczyn samoistnie nie wywołuje jaskry, a raczej potęguje ryzyko jej powstania w sprzyjających okolicznościach.
Możliwe powikłania
Jaskra jest schorzeniem postępującym, choć dynamika jej rozwoju jest różna u poszczególnych chorych. Z biegiem czasu dochodzi do pogorszenia widzenia: utraty jego ostrości oraz nasilania się złudzeń wzrokowych. Najpoważniejszą konsekwencją jaskry jest całkowita utrata wzroku.
Jak rozpoznać jaskrę
Chorobę rozpoznaje lekarz okulista, poprzez szereg wykonywanych badań. Do najistotniejszych z nich zalicza się pomiar ciśnienia w gałce ocznej, który dostarcza wielu informacji o rozwoju choroby. Przeprowadza się również oglądanie tarczy nerwu wzrokowego, badanie ostrości wzroku oraz kata przesączania. Zabiegi te nie są bolesne dla pacjenta. Jedynie pomiar kąta przesączania, ze względu na dyskomfort w czasie zabiegu wykonuje się w znieczuleniu miejscowym.
Leczenie jaskry
Leczenie jaskry przebiega różnorodnie, w zależności od stopnia zaawansowania klinicznego choroby oraz wieku chorego. W początkowym stadium stosuje się farmakoterapię- najczęściej w postaci kropli obniżających ciśnienie w gałce ocznej. Powodują one zmniejszenie wytwarzania cieczy wodnistej bądź też umożliwiają jej odpływ. Jeśli takie leczenie okazuje się nieskuteczne, okulista proponuje radykalny zabieg operacyjny, wykonywany laserowo lub metodą tradycyjną. Leczenie operacyjne ma wysoką skuteczność, a chorzy zwykle są zadowoleni z wyników zabiegów oraz odczuwają wyraźną poprawę.
