Nie każde przeziębienie i infekcja wirusowa, jakie zdarzają nam się w okresie jesienno-zimowym przechodzą bez echa. Jeśli tlący się w naszym organizmie proces zapalny zamiast ulec wyleczeniu, rozprzestrzeni się, może dojść do konsekwencji zdrowotnych, określanym jako powikłania poinfekcyjne.
Jednym z nich jest zapalenie ucha, szczególnie często występujące po zakażeniach w obrębie gardła, ze względu na istniejące połączenia anatomiczne między tymi dwiema strukturami. Ucho człowieka składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, które stanowi głównie małżowina uszna, ucha środkowego i ucha wewnętrznego. Im głębiej sięgnie infekcja, tym poważniejsze konsekwencje może to mieć dla naszego zdrowia i tym trudniej o skuteczne i szybkie leczenie.
Objawy zapalenia ucha
Jak rozpoznać, że możemy cierpieć na zapalenie ucha? Infekcja ta może wystąpić zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, a jej początek bywa nagły i niepoprzedzony stanami zapalnymi lub występuje jako powikłanie przeziębienia, zapalenia gardła czy inne schorzenia górnych dróg oddechowych. Najczęstsze symptomy zwiastujące, że możemy mieć do czynienia z zapaleniem ucha to kłujący ból odczuwany wewnątrz małżowiny, który zazwyczaj pojawia się i zanika, osłabienie słuchu i uczucie ciała obcego w uchu.
Nieco rzadziej pojawia się patologiczna wydzielina z kanału słuchowego, która świadczy o przerwaniu ciągłości błony bębenkowej (błona ta oddziela ucho środkowe od ucha zewnętrznego). Chociaż z punktu widzenia medycznego jest to zjawisko niekorzystne, chory często odczuwa ustąpienie wcześniejszych dolegliwości, dzięki opróżnieniu ucha z zalegającej wydzieliny.
Przyczyny powstania choroby
Zapalenie ucha może przybierać postać ostrą i przewlekłą. W ostrej odmianie choroby, objawy są zazwyczaj gwałtowne, bardziej nasilone i mogą przebiegać w połączeniu z dolegliwościami ogólnymi: podwyższeniem temperatury ciała, rozbiciem, zmęczeniem, apatią, bólami stawowo-mięśniowymi, bólami głowy. Postać przewlekła choroby postępuje łagodniej, a jej najczęstszym symptomem jest wysięk z ucha, zazwyczaj w formie śluzowej wydzieliny. Ostre zapalenie ucha to wynik infekcji bakteryjnej toczącej się w organizmie.
Poza zwykłymi infekcjami sezonowymi, do rozwoju takiego stanu chorobowego usposabiają choroby związane ściśle z uchem: zabiegi laryngologiczne, urazy w obrębie jamy bębenkowej, kości skroniowej. Częste powiązania występują również między zapaleniami ucha a zapaleniami zatok czy migdałków. Przewlekły proces zapalny ucha to zwykle kolejna faza ostrej postaci choroby. Bakterie, które dostały się w głąb ucha powodują obrzęk błony śluzowej oraz nadmierną produkcję wydzieliny. Te dwie przyczyny odpowiadają za większość odczuwanych przez chorych dolegliwości.
Możliwe powikłania
Zapalenie ucha jest stanem, którego nie wolno lekceważyć. Jeśli pomimo leczenia, ból utrzymuje się, a cieknąca wydzielina zmienia swój charakter na wyraźnie ropny, należy bezzwłocznie poinformować o tym swojego lekarza. Powikłania zapalenia ucha to między innymi zapalenie wyrostka sutkowatego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie zatok czy powikłania neurologiczne, które są szczególnie groźne.
Może też dojść do utworzenia się patologicznej przestrzeni wypełnionej ropą w obrębie ucha lub narządów go otaczających. W takich sytuacjach niezbędna jest interwencja chirurga, który opróżni jamę ropnia i wypłucze ją, co pozwala na wygojenie zmiany. Stosunkowo niegroźnym powikłaniem zapalenia ucha jest pęknięcie błony bębenkowej, ponieważ błona ta ma zdolność regeneracji i z czasem ulega ponownemu zarośnięciu.
Jak rozpoznać zapalenie ucha ?
Najpewniejsze rozpoznanie choroby uzyskamy u lekarza laryngologa, który po dokładnym zbadaniu i obejrzeniu kanałów słuchowych postawi diagnozę. Do oglądania wnętrza ucha służy specjalny przyrząd laryngologiczny: otoskop. Badanie wykonane przy jego pomocy może być nieco nieprzyjemne, ale nie wywołuje wyraźnego dyskomfortu ani bólu.
Leczenie zapalenia ucha
Zapalenia ucha leczone są przy pomocy antybiotyków ze względu na najczęstszą etiologię bakteryjną choroby. Aby zwiększyć komfort chorego oraz pozbyć się obecnej w uchu patologicznej wydzieliny stosuje się również krople aplikowane bezpośrednio do ucha., które zmniejszają gęstość wydzieliny lub redukują obrzęk błony śluzowej. Ważne jest także leczenie przeciwbólowe, ponieważ kłujący ból ucha bywa szczególnie uciążliwy dla pacjenta. W szczególnych przypadkach, kiedy w żaden inny sposób nie udaje się zmniejszyć dolegliwości chorego, bywa stosowane lecznicze nacięcie błony bębenkowej. Zabieg ten nazywany jest paracentezą.
