Mała fabryka energii, niezbędnych do życia aminokwasów, witamin, substancji zapasowych, skuteczne neutralizowanie szkodliwych toksyn dostających się do organizmu, wytwarzanie enzymów trawiennych, bez którego nie byłoby możliwe prawidłowe przyjmowanie pokarmów, rozkład czerwonych krwinek- to wszystko funkcje, którymi można byłoby obdzielić kilka narządów.
Okazuje się jednak, że za wszystkie z nich odpowiedzialny jest jeden gruczoł wydzielania wewnętrznego, zlokalizowany pod prawym łukiem żebrowym. Wątroba, bo o niej mowa, to jeden z najważniejszych organów naszego ciała, a zaburzenia jej funkcji skutkują zaburzeniem równowagi życiowej całego organizmu. Niestety, stany chorobowe wątroby zdarzają się stosunkowo często, a ich objawy mogą szybko doprowadzić do ciężkich zaburzeń u pacjenta. Bywa też jednak, że zmiany chorobowe toczą się skrycie i powoli, a pacjent jest nieświadomy, że dzieje się coś niedobrego.
Objawy zapalenia wątroby
Najbardziej charakterystycznym objawem zapalenia wątroby jest zażółcenie skóry i twardówek oka. Spowodowane ono jest gromadzeniem się bilirubiny- produktu rozkładu hemoglobiny, który w prawidłowych warunkach jest metabolizowany przez wątrobę. Do żółtaczki dołącza też niekiedy świąd skórny, wywołany tą samą przyczyną. W zależności od dynamiki narastania zapalenia, pojawiające się objawy mogą być gwałtowne i ostre lub łagodniejsze, ale stale postępujące. Nagłe załamanie się czynności wątroby może skutkować encefalopatią wątrobową, podczas której chory zapada w śpiączkę.
Jest to jednak dopiero schyłkowa faza niewydolności, początkowe objawy przypominają zazwyczaj pierwsze dolegliwości pojawiające się podczas grypy lub przeziębienia. Nudności, wymioty, brak apetytu, zaparcia, biegunki, ból w prawym podżebrzu, obrzęk brzucha, ciemny kolor moczu i bardzo jasny stolec to wszystko symptomy, które mogą mówić o toczącym się w wątrobie procesie zapalnym.
Przyczyny powstania choroby
Istnieje wiele przyczyn, które wywołują proces zapalny w wątrobie. Ostre zapalenia z zaburzeniami funkcji wątroby występują zwykle w wyniku zatrucia toksynami, substancjami zawartymi w niejadalnych grzybach, lekami czy alkoholem. Dużą grupę zapaleń stanowią choroby wywołane wirusami o wysokim powinowactwie do komórek wątroby. Chociaż wyróżniamy sześć wirusów typu WZW, największe znaczenie kliniczne mają trzy pierwsze : WZW A, WZW B i WZW C. Pierwszy z nich to wirus stosunkowo najłagodniejszy, przenosi się drogą pokarmową, a wywołana nim choroba zalicza się do grupy tak zwanych chorób brudnych rąk. Wirusy typu B i C przenoszą się drogą krwionośną, podczas stosunków seksualnych oraz z matki na dziecko, głównie w czasie porodu.
Są to wirusy, które mają długi okres utajenia, a toczący się skrycie proces zapalny stale uszkadza komórki wątroby. W zależności od aktywności wirusa w różnym czasie mogą one doprowadzić do patologicznej przebudowy komórek wątroby. Szczególnie wirus typu C jest niedocenianym przez wszystkich groźnym zakażeniem, do którego dochodzi bardzo łatwo. Drogą krwiopochodną o wiele łatwiej zarazić się wirusem WZW C niż wirusem HIV, mimo faktu, że tylko drugi z nich wywołuje u większości osób niemal paniczny lęk. Na zarażenie wirusem typu C narażeni jesteśmy u dentysty, kosmetyczki, fryzjera, podczas robienia tatuażu czy poddawania się akupunkturze. Wszędzie tam, gdzie istnieje choćby minimalne ryzyko kontaktu z krwią innych osób powinniśmy zachować szczególną ostrożność.
Możliwe powikłania
Zapalenie wątroby może przekształcić się w stan, kiedy normalne komórki wątrobowe przekształcają się i są zastępowane tkanką łączną, która nie spełnia naturalnie ich funkcji. Proces ten nazywany jest marskością wątroby i może do niego dojść w wyniku większości zapaleń, bez względu na przyczynę. Marskość wątroby jest nieodwracalna, w przeciwieństwie do jej stłuszczenia- zmiany, którą początkowo wywołuje przede wszystkim alkohol. Najgroźniejszym powikłaniem zapaleń wątroby są nowotwory, które najczęściej występują u osób z żółtaczką typu C, w większości przypadków po wielu latach skrycie toczącej się choroby.
Jak rozpoznać zapalenie wątroby ?
Choroby wątroby rozpoznawane są w badaniach laboratoryjnych krwi. Oznacza się poziomy specyficznych enzymów: AspAT, AlAt, GGTP, które w wyniku uszkodzeń wątroby w zwiększonej ilości przechodzą do krwi. Czułym wskaźnikiem żółtaczki, który z reguły koreluje ze stanem ogólnym pacjenta jest poziom bilirubiny. Aby rozpoznać zakażenie wirusowe, konieczne jest oznaczenie przeciwciał. Tylko niektóre z nich świadczą o aktywnym procesie zapalnym, pozostałe mogą utrzymywać się przez wiele lat, dowodząc jedynie, że organizm miał kontakt z wirusem i wytworzył skierowane przeciwko niemu przeciwciała.
Leczenie zapalenia wątroby
Leczenie zapaleń wątroby jest długie i wymaga wiele cierpliwości i samokontroli ze strony pacjenta. W przypadku WZW typu A leczenie trwa około 3 tygodni, w WZW B czas ten rozciąga się już do 3 miesięcy. Podstawą leczenia jest stosowanie odpowiedniej diety, która nie obciąża wątroby, nawadnianie pacjenta i stosowanie leków regenerujących tkankę wątrobową. W przypadku zakażeń typu B i C stosuje się także leki przeciwwirusowe, mające na celu wyeliminowanie wirusa z organizmu.
O ile jest to możliwe w przypadku wirusa typu B, lecząc zapalenie wirusowe typu C głównie opóźnia się powikłania medyczne, ale rzadko udaje się całkowicie usunąć wirusa z organizmu. Wciąż nie opracowano szczepionki przeciw wirusowi C, natomiast od dawna można szczepić się przeciwko wirusowi typu B- jest przedoperacyjny wymóg szpitalny. W skrajnej niewydolności wątroby, ratunkiem bywa jej przeszczep, w całości lub fragmentarycznie.
